‘Ik heb om 14:00 uur met Platendraaier Paul en Dansvrijwilliger Josée afgesproken om alvast een en ander door te nemen met Paul over zijn aanpak van een Huiskamer Danspaleis. Of in andere woorden: om hem het hemd van het lijf te vragen over hoe hij een Huiskamer Danspaleis voor ouderen met dementie draait.
Paul geeft aan dat we in een van de huiskamers van de bewoners met dementie zullen draaien, en dat we dus eigenlijk te gast zijn in de vertrouwde en veilige omgeving van de bewoners. We komen binnen en worden ontvangen door Angela. (ik ben haar naam vergeten, en zal haar Angela noemen, want dat vind ik volledig op haar van toepassing). Angela vertelt dat ze nog een aantal bewoners op wil halen, en Josée geeft aan haar daar graag mee te willen helpen, zodat de bewoners Josée alvast in het bijzijn van de voor hun vertrouwde Angela meer zullen vertrouwen en accepteren binnen hun eigen woonsituatie.
In de eerste ruimte staat een enorme TV aan waar enkele bewoners niet naar zitten te kijken, en we lopen door naar de tweede, aangrenzende kamer. Paul stelt zich in alle rust voor, en vertelt de bewoners dat hij plaatjes voor- en met ze komt draaien. Een breiende bewoonster ontvangt ons met veel warmte, en dat creëert al direct een vertrouwde sfeer voor ons en de andere bewoners. Paul haalt zijn eerste rode tafelkleed tevoorschijn, en vraagt of ze het een mooie kleur vinden, en of hij het kleed op tafel mag leggen; dat mag. Samen met de bewoners leggen we tafelkleedjes op de twee tafels, waardoor de ruimte toch al veel meer warmte en kleur krijgt. Vervolgens haalt hij de pick-up te voorschijn, en vraagt aan een nieuwsgierige dame of ze een plaatje wil draaien. Ze gaat er direct met de pick-up vandoor, en gaat in de TV-kamer met grote verwondering naar de pick-up zitten kijken. We zijn de rest van de middag de pick-up kwijt, want ze geeft hem niet meer uit handen.
Paul sluit de laptop met muziek aan, en vertelt alvast wat we komen doen, waarbij hij zich persoonlijk, alle tijd nemend, tot de afzonderlijke bewoners richt. Dit slaat aan. Iedereen voelt zich op zijn of haar gemak bij de relaxte aanpak van Paul, en een sfeer van ‘pakjesavond’ vult de woonkamer. Inmiddels komen Josée en Angela steeds meer nieuwe bewoners binnenbrengen, die allemaal nieuwsgierig naar ons kijken, en door Paul hartelijk begroet worden. Langzaamaan heeft hij zo het vertrouwen gewonnen, en vraagt hij vervolgens of er iemand muziek wil horen. Dat willen ze wel, en een bewoonster begint meteen een ouderwets liedje te zingen; “Ouwe taaie”, waarbij ze ons met pretoogjes aankijkt.
Paul zingt nog een aantal oude liedjes, en besluit dan om het eerste plaatje te draaien. De reactie die dit teweeg brengt is hartverwarmend om te zien. Daar waar de meeste bewoners bij onze binnenkomst naar binnen gekeerd af zaten te wachten wat er zou gaan gebeuren, lijkt het alsof iedereen tot leven komt. We zien direct blije gezichten, sommigen gaan staan, en je ziet iedereen direct, basaal reageren op de muziek. Dat kan door middel van een bewegende voet of hand zijn, of met een grote lach op het gezicht, of armen in de lucht; de hele huiskamer komt tot leven.
Ik krijg kippenvel van de kracht die muziek teweegbrengt bij de bewoners. Het lijkt alsof de muziek als een zon alles en iedereen zijn warmte en energie schenkt.
Ook is het prachtig om te zien hoe fantastisch Angela met de bewoners omgaat. Ze stelt iedereen gerust, schenkt limonade in, en zorgt dat de focus bij Paul ligt. Later zal ze vertellen dat ze zelf altijd “heel hoog in haar energie gaat zitten”, om de bewoners te betrekken bij de gemeenschappelijke sfeer die zo belangrijk is om ze met elkaar te verbinden. En dat werkt; verbinding werkt samenzijn en betrokkenheid met elkaar tot stand. Een bewoner die in een rolstoel bij het raam zit, en die, voordat hij in de Buitenhof terecht kwam, als pianist vaak in verzorgingshuizen kwam spelen, vraagt ‘iets klassieks met zang’ aan. Ik stel Paul voor om “Du bist die Ruh” van Schubert te draaien.
Het effect wat dit wonderschone lied op de bewoners heeft, is verbluffend; zodra de pianobegeleiding zich in de eerste vier maten als een bloem opent, en waarna de zangeres begint te zingen, zo gaan de gezichten en bewegingen van alle bewoners eveneens als een bloem open. De verwondering en betovering is af te lezen op alle gezichten. Een paar bewoners spreiden de armen, en iedereen kijkt elkaar aan; een magisch moment! Even later vraag ik aan Paul of ik ook een verzoekplaatje op mag zetten, en draai “Oh, Johhny”, van Tante Leen. Dit lied slaat enorm aan. Ik dans met een dame die de hele tekst meezingt, en eigenlijk ietsje eerder zingt dan Tante Leen, en dat zegt ze ook, maar ik zeg dat ik dat prettig vind, want dan weet ik alvast wat de tekst is, waarbij ik zo’n lieve blik van haar krijg. Paul en Josée zijn ook al aan het dansen met de bewoners, en ik voel de enorme saamhorigheid die de kamer vult.
Josée is een natuurtalent wat betreft de omgang met dementerende ouderen; zo zorgzaam, lief, bescheiden en gezellig zoals zij dat aanpakt. En dat samen, met de positieve kracht van Angela, zorgt ervoor dat deze middag een gouden randje krijgt. De rol van platendraaier Paul is fenomenaal. Hij stelt de bewoners zo enorm op hun gemak, en durft ook ruimschoots de tijd te nemen tussen de verschillende plaatjes, zodat de bewoners ook de tijd hebben om deze gevoelens te verwerken. Deze kwetsbare groep bewoners kan al snel overprikkeld raken, en dat vangt hij op door ze alle tijd te geven om hun gevoelens te verwerken, en ze met een enorme rust door de middag heen te loodsen. Hij vertelt persoonlijke verhalen, en maakt veelvuldig gebruik van zijn fantastische gevoel voor humor.
Zoals hij mij van tevoren aangaf: “Ik laat het plaatjes draaien ook zo nu en dan inzakken, zodat ze alles in rust kunnen verwerken”. Zijn aanpak vind ik fantastisch: Grote Klasse! Tegen het einde van onze tijd in de huiskamer, komt er een gezin binnen die hun oma/moeder, die op deze dag 100 jaar is geworden, nog even mee wil laten genieten van de feestelijkheden die het Huiskamer Danspaleis teweegbrengt. We zingen uit volle borst “Lang zal ze leven”, en de familie geeft aan dat ze graag de Sirtaki wil horen. Dit verandert de huiskamer met zijn bewoners nogmaals in een gonzende, gezellige en blije feestroes. Wat een plezier!
We nemen afscheid van iedereen, en ik ben weer een fantastische ervaring rijker:
Muziek, aandacht, rust, en liefdevol samenzijn is het beste medicijn voor iedereen.
Toen we binnenkwamen waren de bewoners best wel naar binnen gekeerd, maar wat muziek met deze mensen doet was verbluffend om mee te maken; hun gemoed opende zich wonderbaarlijk, en ze waren weer blij, en met elkaar betrokken. Of zoals Bernlef het benoemt in zijn roman “Hersenschimmen” (Leestip!), dat iemand met dementie is als een zeilboot; als er geen wind is ligt de boot stil, maar zodra er een zuchtje wind komt, komt alles ook zo weer in beweging. Voor mij is in dit geval de wind een metafoor voor de levensadem die muziek is. Ik kwam met een rijk gevoel thuis, en daar ben ik Paul, Josée, Angela en de bewoners enorm dankbaar voor.’
Lieve groet,
-Frank-
-Vloer Team | Danser en Bouwer, PD Danspaleis & Radio crew-
*Wil je ook, zoals Josée, dansvrijwilliger worden of interesse naar meer informatie? Bekijk het hier en meld je aan!
*Of Platendraaier (PD-er) worden voor Huiskamer Danspaleizen in regio Utrecht? We hebben een vacature open staan, lees hier meer informatie.
Danspaleis-evenement: Huiskamer Danspaleis
Locatie: De Buitenhof, Buitenveldert, Amsterdam
Datum: 23 september 2022, 14:30 – 16:00 uur
Crew Het Danspaleis
PD-er: Paul
Crew: Frank
Vrijwilliger: Josée
